برخي با واژه ي تشريفات و تشريفات مجالس مشکل دارند و فکر ميکنند تشريفات به معني زرق و برق و تجملات و صرف هزينه هاي گزاف است در صورتي که تشريفات معني عميق تري دارد تشريفات يعني آداب و آيين انجام مراسم و اگر اين امر توسط افراد خبره تشريفات مجالس انجام پذيرد خيال ميزبان از هر جهت راحت است که مراسمش خواه مجالس عروسي، تولد، ترحيم، مهماني،سمينار و همايش و يا نشست هاي ديپلماتيک و … به خوبي و درخور شان وي برگزار ميشود . هر مجلسي آداب و قواعد خود را دارد و اين امر ميزباني کاملا تخصصي است.

اکنون نگاهي ميکنيم بر تشريفات در ايران باستان

تشريفات مجالس در ايران باستان

بر اساس منابع تاريخي، جامعه ايراني قبل از اسلام در روابط اداراي و اجتماعي خود ضوابطي را رعايت مي کرد که برخي در دايره اخلاقيات و پاره اي در چارچوب دين قرار داشت و بعضي صرفا حکايت از يک ادب اجتماعي مي نمود که هرچند ممکن بود متأثر از تعليمات ديني و سفارشهاي اخلاقي است، اما به شکلي مستقل قواعد رفتاري اجتماعي را تبيين مي کرده است، مانند قالبهاي تعامل ميان صاحب منصبان حکومتي يا نحوع رفتار با بزرگان جامعه که بيشتر مبتني بر ضوابط بوده است تا آموزهاي ديني و اخلاقي که امروزه به آن آداب تشريفات مجالس ديپلماتيک گفته ميشود.

اما محدوديت منابعي که به طور خاص به اين مقولات پرداخته اند، مطالعه دقيق در خصوص عمق و گسترش آن ضوابط را مشکل مي کند و تنها از طريق مصاديق رفتارها، سفارشها، شرح وقايع و مانند آنها مي توان نسبت به پاره اي از مجموعه نانوشته اي از ضوابط معمول در دوران قبل از اسلام ايران ياد کرد که با مقايسه و تطبيق آنها با مقررات معمول در جامعه امروز ايران و ساير کشورهاي دنيا، آنها را به عنوان نمونه هايي از آداب دوران قبل از اسلام ايران ارائه نمود.

به علاوه منابع مورد بررسي نيز بيشتر کتبي است که بعد از اسلام نوشته شده است و از تطبيق و مقايسه مصاديق رفتارهاي پيشين با سنن اسلامي- عربي مي توان نسبت به تمايز آنها حکم داد که مربوط به دوره ايران باستان بوده است. در عين حال هنوز نمي توان درباره برخي از آداب قبل از اسلام ايران قضاوت قطعي نمود زيرا که معلوم نيست آنچه در منابع تاريخي به عنوان عادات و رسوم اجتماعي از آنها ياد شده است، واقعا معمول و مجري بوده يا جنبه خيالي و آرزو داشته و آيا محدود به قسمتي از سرزمين پهناور يا منحصر به قوم يا ملتي از اقوام و ملل متعدد ايران بوده و يا شمول کلي داشته و در سرتاسر ايران و ميان کليه اقوام و ملل اجرا مي شده است.

به هرحال و مطابق با آن منابع محدود و بر اساس نتايج مطالعات تطبيقي، مي توان به برخي از سنن معمول در جامعه به عنوان آنچه امروزه نزاکت و تشريفات ياد مي شود، از جمله آداب سخن گفتن، آداب ميز و آداب رفتار درباري اشاره نمود. نيازي به توضيح نيست که برخي از اين آداب که با تعاليم عاليه اسلام در تضاد بود، متروک شده است.

تاليف بانک تشريفات مجالس